Temeraire

Początek XIX wieku. Europa jest terenem wojen, w których ścierają się siły Napoleona Bonapartego z armiami sąsiednich krajów. Cesarz Francuzów chce sobie podporządkować kontynent, a nawet kawałek świata poza nim. W tej scenerii rozgrywają się wydarzenia, opisane w kolejnych tomach siedmioczęściowego cyklu Naomi Novik o wyjątkowym smoku w służbie angielskiego Korpusu Powietrznego, i ludziach, związanych z nim od jaja, przez wyklucie i kolejne lata pełne przygód, walk, nauki, rozważań i niełatwych decyzji.

Novik stworzyła świat alternatywny, który różni się od naszego tylko tym, że istnieją w nim smoki: inteligentne, mówiące stworzenia, poddające się oswajaniu, zdolne do walki i często do niej wykorzystywane. Ten świat nękany jest wojną; Europa boryka się z zapędami małego cesarza, pragnącego podbić znany mu świat. Wraz z Temeraire’em uczestniczymy w kolejnych potyczkach, najpierw w Anglii i okolicach, w Turcji, Prusach, a nawet w Afryce czy Australii. Kolejne przygody Temeraire’a i jego kapitana, Williama Laurence’a, urozmaicone są procesem dorastania i dojrzewania smoka, poznawania nie tylko kolejnych sposobów walki, ale i następnych dziedzin ludzkiej i smoczej działalności, nauki i filozofii, a także zagadnień dobra i zła, własności i niewolnictwa, posługiwania się pieniędzmi i argumentami. Przypomina to tłumaczenie świata dziecku, dziwiącemu się złożoności otoczenia, bogactwu doznań i emocji, a jednocześnie myślącemu prosto i nieuznającemu pokrętnych tłumaczeń i motywacji.

Na plan pierwszy oczywiście wysuwają się smoki. Trochę szkoda, że inne zwierzęta są pokazane wyłącznie jako pokarm dla nich, z wyjątkiem jednego psa o znakomitym węchu, przydatnego w poszukiwaniach lekarstwa dla smoków. Krowy, konie, owce, słonie i kangury występują tylko biernie, dając się pożerać, przepędzać na pobliskie pastwiska, porywać czy zarzynać. Za to smoki mają bardzo malownicze charaktery; niektóre nawet charakterki, jak na przykład Iskierka, niesforna i krnąbrna smoczyca zionąca ogniem, mająca w każdej sprawie własne zdanie i podejmująca samodzielne wyprawy w celu zdobycia bogactw. Temeraire za to jest poważnym, rozmyślającym smokiem jednej z najszlachetniejszych ras, podchodzącym do wszystkiego z rozwagą, działającym honorowo, ale i nad wyraz dzielnie.

Temeraire to cykl o sympatycznym smoku, któremu przyszło żyć w czasach mało sympatycznych, za to ciekawych i pozwalających na doznawanie mocnych wrażeń. Nadaje się już dla starszych dzieci, o ile nie przeszkadza im tematyka wojenna. Wojna przedstawiona jest dość realistycznie, ale bez drastyczności, w całej swej smutnej okazałości, z koniecznymi szczegółami, barwami i całą polityką z nią związaną. Język powieści jest prosty, ale trafiający do serca, sugestywny i komunikatywny. Bohaterowie przeżywają rozterki, pokonują trudności, zmagają się z przeciwnościami, z klasą i honorem podejmując trudy wojny, nie pozwalając sobie na odstępstwa od przekonań, nawet jeśli ceną za honorowe zachowanie ma być śmierć. Cykl napisany jest bardzo serio, brakowało mi trochę humoru, zabawnych sytuacji, jednak jest dość ciekawy, żeby z niecierpliwością czekać na kolejny tom.

● ● ●

Naomi Novik

t. 1: Smok Jego Królewskiej Mości (His Majesty's Dragon)

tłum. Paweł Kruk, Rebis, 2007

Walki na morzu zawsze budzą duże emocje – te salwy z jednej czy drugiej burty, zwroty okrętów, zwijanie żagli, abordaż, a jak jeszcze dochodzi do tego nieoczekiwana, bardzo cenna zdobycz, to już jest pełnia szczęścia dla załogi. Zwłaszcza gdy tą zdobyczą jest jajo smoka, mającego się zresztą wkrótce wykluć. A to nie jest już dobra wiadomość, gdyż świeżo wyklutemu smokowi musi założyć uprząż jego opiekun. Ktoś musi więc zrezygnować z kariery na morzu i poświęcić się zawodowi awiatora.

(Ocena: 5/6)

t. 2: Nefrytowy tron (Throne of Jade)

tłum. Paweł Kruk, Rebis, 2007

Laurence i Temeraire muszą udać się do Chin, żeby wyjaśnić sprawę własności smoka i wynegocjować jego powrót do Anglii. Płyną na transportowcu przez siedem miesięcy, spotykają ich nieliczne przygody, burze i morskie potwory, by wreszcie dotrzeć na cesarski dwór. Tu mają okazję poznać zwalczające się stronnictwa i stać się pionkami w grze, której reguł nie znają, a która ma znaczący wpływ na uzyskanie koncesji handlowych, pozwalających Anglikom na swobodne korzystanie z dóbr chińskich. Gra toczy się nie tylko o duże pieniądze, ale i o władzę.

(Ocena: 4/6)

t. 3: Wojna prochowa (Black Powder War)

tłum. Paweł Kruk, Rebis, 2008

Jak było do przewidzenia Temeraire i Laurence nie wracają z Chin na transportowcu, ale znacznie ciekawszą, obfitującą w przygody drogą nad kontynentem azjatyckim. Muszą bowiem odebrać zakupione w Turcji trzy jaja smocze i dostarczyć je do kryjówki w Anglii. Stambulski dwór obfituje jednak w intrygi, które nie ułatwiają wypełnienia tego zadania. Po odlocie z Turcji czekają ich kolejne, liczne przygody w drodze przez walczącą Europę – wojna w Prusach, ciężki marsz z wojskami w odwrocie, obrona Gdańska. I cały czas wisi nad nimi zemsta białej smoczycy Lien, która nie spocznie, nim nie doprowadzi do unicestwienia Temeraire’a.

(Ocena: 5/6)

t. 4: Imperium kości słoniowej (Empire of Ivory)

tłum. Jan Pyka, Rebis, 2008

Wśród angielskich smoków zapanowała epidemia wyniszczająca ich organizmy. Im większy smok, tym ciężej choruje i tym trudniej mu dojść do zdrowia. Temeraire jest zrozpaczony i, gdy okazuje się, że może uratować przyjaciół sprowadzając lekarstwo, nie waha się ani chwili. Podróż do południowej Afryki i poszukiwania leku obfitują w liczne przygody, porwania, ucieczki i walki, trzymając uwagę czytelnika nagłymi zwrotami akcji i ciekawymi wydarzeniami.

(Ocena: 5/6)

t. 5: Zwycięstwo orłów (Victory of Eagles)

tłum. Jan Pyka, Rebis, 2009

Przyszedł ten moment, którego angielscy politycy się obawiali: Napoleon rozpoczął inwazję na Brytanię, zajmując nie tylko wybrzeże, ale i Londyn. Król wraz z wojskiem wykonali taktyczny odwrót do Szkocji, by tam zebrać siły i przegrupować się przed walną bitwą. Temeraire organizuje smoki z terenów rozpłodowych w samodzielną grupę działającą niezależnie od wojsk angielskich, a wkrótce razem z Laurence’em, warunkowo dopuszczeni do działań wojennych, gnębią oddziały wroga skutecznie, choć niehonorowo.

(Ocena: 5/6)

Niestety brakuje mi pozostałych dwóch tomów: Języki węży i Próba złota. Może ktoś ma na zbyciu – chętnie wymienię.